Door goed te leren ademen kreeg Ad zijn leven terug: 'Het is een wonderbare opstanding'

Ad (74) was altijd heel sportief, maar kon van de ene op de andere dag niet meer fietsen. Het kwam door een verkeerde manier van ademhalen. "Mijn manier van ademen zorgde ervoor dat ik mezelf aan het vergiftigen was."

Stress, rugpijn of een ernstige ziekte zoals nu corona kan iemand slechter doen ademen. En die verkeerde ademhaling kan vervolgens zelf weer voor nieuwe klachten zorgen. Dat ondervond ook de 74-jarige Ad. Fysiotherapeut Carel van Wetering herkende de klachten direct en kon Ad gelukkig helpen. Door goed te leren ademen kreeg hij zijn leven weer terug.

Plotseling benauwd

Ad is al veertig jaar duursporter, rende marathons en als wielrenner beklom hij menig berg in de Alpen. Zijn conditie was als altijd optimaal, tot hij op een gewone dag iets geks kreeg.

"Ik maak een tochtje en ik voel opeens alsof er een broekriem om mijn borst wordt gespannen op het laatste gaatje", vertelt hij. Zijn hart ging ineens wild te keer en Ad redde het nog maar net naar zijn huis. Toen hij met de ambulance werd afgevoerd werd gedacht aan hartfalen.

'Ik dacht dat ik dood ging'

In het ziekenhuis ging de cardioloog met hem aan de slag, maar toen hij al bezig was met het plaatsen van een stent zag hij dat Ad's hart niks mankeerde. Ad keerde vervolgens onverrichter zaken terug naar huis.

Daar veranderde niets in positieve zin, een goed werkend hart of niet. Hij kon niet fietsen, niet traplopen en zelfs niet cello spelen. Want hij bleef dodelijk vermoeid, de beklemming bleef. "Soms al op de hoek van de straat. Het was heel beangstigend en ik dacht soms dat ik dood ging."

Niet meer sporten

Maar waarom voelde hij zich zo rot en kon hij opeens niets meer? Een zoektocht naar antwoorden volgde maar de ellende bleef. Van zijn cardioloog kreeg Ad de raad maar een elektrische fiets aan te schaffen en sporten te vergeten.

Intussen gaf zijn huisarts niet op en stuurde hem uiteindelijk naar een sportcardioloog. Daar bleek dat Ad een kerngezond hart had, maar een hele óngezonde manier van ademhalen.

'Vergeten' adem te halen

Toen Ad bij fysiotherapeut Carel van Wetering binnenstapte zag hij gelijk wat er met hem mis was. Dr. Van Wetering is behalve fysiotherapeut ook onderzoeker op het gebied van ademhaling en longrevalidatie. "Hij vroeg me te lopen en te gaan zitten en zag dat ik vergat adem te halen", vertelt Ad nu.

"Ik had als kind altijd hoestaanvallen en ademde bij inspanning altijd hoog", zegt hij. "Als ik erg moe was, bijvoorbeeld na een lange fietstocht, dan hoorde mijn vrouw bij wijze van spreken altijd eerst mijn heftige ademhaling voordat zij mij zelf zag komen aanfietsen."

Klachten door slecht ademen

Ad was bepaald niet de eerste patiënt waar Van Wetering direct zag wat er schortte. "Als ze bij mij komen in de praktijk zie ik het gelijk: patiënten stoppen als ze naar mij toe lopen met ademen", vertelt Van Wetering.

Het beeld is telkens hetzelfde. "Ze ademen drie keer zoveel, alleen met de borst en vaak door de mond in en uit. Dit zijn mensen met chronische hyperventilatie die door slecht ademen allerlei klachten krijgen."

Sneller en korter

En dan gaat het bij de meesten net als in het geval van Ad, legt Van wetering uit. "Mensen gaan naar de dokter, waar ademhaling niet als oorzaak van de klachten wordt herkend. Dit kan leiden tot onnodige en dure diagnostiek, terwijl een ademhalingstraining het probleem al tegen geringe kosten kan oplossen."

Stress, rugpijn of een ernstige ziekte zoals nu corona kan iemand slechter doen ademen. Die verkeerde snelle ademhaling veroorzaakt dan ook weer klachten. "Van slecht ademen kun je van alles krijgen. Zo kunnen rode bloedlichaampjes de zuurstof niet meer goed afgeven aan de spieren", licht Van Wetering toe.

Vergiftigen

De boodschap die Van Wetering had voor Ad was dan ook heftig. "U bent uzelf aan het vergiftigen met uw snelle en oppervlakkige ademhaling. Een gebrek aan koolzuurgas veroorzaakt uw klachten. Uw bloedvaten zijn vernauwd", kreeg hij te horen.

Ad raakte te veel koolzuurgas kwijt door zijn snelle ademhaling waardoor zijn spieren te weinig zuurstof kregen en niet meer goed functioneerden.

Oefeningen

Dit disfunctioneel ademhalen ging hem met het klimmen van de jaren steeds meer parten spelen. Hij bleek al zijn hele leven te hebben gehyperventileerd zonder het te weten, en zijn lichaam was nu gaan weigeren.

Het is een beeld dat Van Wetering zelfs ziet bij professionele sporters, die niet meer presteren door slecht ademen. "Hun spieren weigeren dienst", stelt hij. "Ze zijn vaak bij allerlei specialisten geweest. Ik geef ze ademoefeningen en die helpen."

Ademhaling in artsentraining

Chronische hyperventilatie komt veel voor, maar krijgt nauwelijks aandacht, vindt Van Wetering. "Het is geen sexy onderwerp, zeker niet om subsidies mee op te halen", zegt hij cynisch.

Samen met longarts Stijn Mol van het Maxima Medisch Centrum geeft Van Wetering daarom voorlichting aan artsen om ademhalingsellende te herkennen. Sinds kort wordt op sommige faculteiten ademhaling in de artsentraining meegenomen.

Een 'wonderbare opstanding'

Intussen was de remedie van Van Wetering voor Ad even simpel als doeltreffend. Hij raadde hem aan zijn ademhaling te trainen: zes keer per dag 5 minuten gedurende zes weken moest hij oefeningen doen om goed te ademen.

Ondanks zijn aanvankelijke scepsis bleek het te helpen, de hyperventilatie verdween. "Ik kon weer alles, had energie. Het is een mirakel", zegt Ad nu opgelucht. "Twee jaar geleden kon ik niets meer en nu fiets ik weer in de Dolomieten. Het is een wonderbare opstanding."